طبقه بندی و جدا سازی زباله های بیمارستانی به دلایل زیر الزامی است:
- از بعد بهداشتی و زیست محیطی:
- برای تأمین سلامت شاغلین
- بیماران
- همراهان
- ملاقات کنندگان
- عدم تداخل مواد
- کنترل بهینه جمع آوری
- دفع
- تصفیه
از بعد اقتصادی و تکنیکی
- در آمدهای حاصل از فروش موادی که می توانند باز یافت شوند
- صرفه جویی در حمل ونقل
- مواد ضد عفونی کننده
- انضباط شغلی
- سهولت بارگیری
مواد زاید معمولی
به زباله های خانگی شباهت داشته و مربوط به قسمت اداری بیمارستان بوده از نظر حمل و نقل دچار مشکل نشده و خطرناک نیستند.
مواد زاید پاتولوژیک
در عمل نمونه برداری و کالبدشکافی زائدات قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود
که به آنها مواد زائد پاتولوژیک گفته می شود
در این زایدات عامل بیماری زای بسیار زیادی وجود دارد.
مواد زاید رادیو اکتیو
شامل :
- زایدات جامد
- مایع
- گازی آلوده به مواد رادیو اکتیو
کاربرد مواد رادیو اکتیو :
- عکسبرداریها
- پرتودرمانیها
مواد زاید شیمیایی
اشکال متفاوت از مواد زائد شیمیایی گفته می شود که در مکان هایی مثل آزمایشگاه ها و در فعالیت هایی مثل نظافت و ضدعفونی یافت می شود .
این زائده خطرناک بوده و دارای ویژگی های زیر است :
- سمی بودن
- خورندگی
- قابل اشتعال بودن
- واکنش دهندگی
- سرطانزایی
- مواد شیمیایی غیر خطرناک مثل:
- قندها
- آمینو اسیدها
- بعضی از نمکهای معدنی و آلی
مواد زاید عفونی
وزارت اطلاعات گفته می شوند که می توانند بیماری های عفونی را به دیگری منتقل کند حداقل و حداکثر سه تا ۹۰ درصد زائدات بیمارستانی جزو مواد زائد عفونی است.
مواد زاید عفونی شامل مواد زیر است :
- زاید آزمایشگاهی
- محیطهای کشت
- مواد زاید بخشهای جراحی و کالبد شکافی
- بخشهای ایزوله که بیماران عفونی در آن بستری است.
- مواد زایدی که از بخشهای همودیالیز بیماران بدست میاد از جمله فیلترها ولوله ها، حوله های یکبار مصرف ، روپوش ها ، پیش بندها و دستکش ها و…
طبقه بندی مواد زاید عفونی
بیماران این بخش را از بخش های دیگر جدا کردند زیرا دارای بیماری عفونی قابل انتقال هستند.
مراقبت های لازم برای بیماران بستری در قسمتهای ویروسی ایدز و هپاتیت B در دفع زباله های خونین و مایعات بدن این بیماران ضروری است.
مواد زاید محیطهای کشت و دیگر عوامل عفونی
مکان هایی که این مواد را تولید می کنند عبارتند از:
- آزمایشگاههای تشخیص طبی
- ،آزمایشگاههای پاتولوژی
- میکروب شناسی
- تحقیقاتی
این آزمایشگاه ها کشت هایی از نمونه های اخذ شده بیماران را تهیه میکنند . قسمت دیگری از این مواد زائد عفونی نمونه های نگهداری شده برای تحقیق و زایدات فرآورده‌های معین دارویی است.
فرآورده های خونی
تولید توسط :
- بانکهای خون
- آزمایشگاههای تشخیص طبی
- مراکز دیالیز
- شرکتهای دارویی
عوامل بیماری زا در این گروه از مواد زیاد بوده و به صورت بالقوه عفونی هستند و علاوه بر ویروس ایدز و هپاتیت سایر بیماری هایی مثل مالاریا سرخجه مادرزادی و …. راهم منتقل می کند.
- مواد زاید ناشی از اعمال جراحی و کالبد شکافی
- به موادی گفته می‌شود که در جریان عمل جراحی و کالبد شکافی به همراه عوامل بیماری زا به وجود می آید.
- به صورت کلی همه مواد زائدی که در تماس با خون هستند را به عنوان مواد زائد عفونی میشناسیم.
مواد زاید آلوده آزمایشگاهی
- شامل ظروف کشت و وسایلی که برای تهیه محیط کشت و انتقال آنها بکار میرود.پارچه هایی که در تماس با محیط های کشت آلوده اند
- مواد زایدی ک حاوی کشتها و نمونه های آزمایشگاهی هستند الوده اند
- وسایل آلوده نوک تیز و برنده
- مثل سوزن ها و سرنگ ها ، شیشه های شکسته ، چاقوهای جراحی و نظایر آنها
مواد زاید بخش دیالیز
- موادی که در اثر تماس با خون بیماران همو دیالیز بوجود آمده
- و شامل وسایل و ابزار موادی بوده که به علت مصرف در این بخش ایجاد شده است.
مواد زاید آلوده بخش نگهداری حیوانات
- این مواد شامل لاشه و قسمتهای مختلف آلوده حیواناتی بوده
- ک برای انجام آزمایشهای مختلف تحقیقاتی در معرض عوامل بیماری زا قرار گرفته اند
مواد زاید بیولوژیکی ودارویی
- شامل واکسنها و مواد زایدی که در جریان تولید فرآورده های بیولوژیکی شرکتهای دارویی تولید می شوند .
- دور ریخته شدن این مواد به علت عدم استاندارد بودن یا گذشت تاریخ مصرف و خروج از رده به بازار
منبع اصلی مواد زاید بیولوژیکی عبارتند از :
بیمارستانها و مراکز تحقیقاتی ، بیولوژکی ، کلینیکها ، داروخانه ها و…
از جمله خصوصیات مهم مواد زاید بیولوژیکی :
- قدرت آلوده سازی
- عفونت زایی
- ایجاد مسمومیت برای موجودات زنده
- مواد زاید غذایی وسایر فرآورده های آلوده
- به مواد غذایی آلوده (پس مانده غذایی بیماران عفونی ) ، داروها و مواد بهداشتی آلوده وغیر قابل مصرف میگویند.
طبقه بندی های مواد زاید عفونی
- مواد زاید آزمایشگاهی میکروبیولوژی .
- مواد زاید پاتولوژیک .
- نمونه های خون و فرآوردهای خونی .
- مواد تیز و برنده .
- مواد زاید بخشهای ایزوله .
طبقه بندی مواد زاید عفونی که توسط EPA به قرار زیر است.
- مواد زاید بخشهای ایزوله
- کشت های میکروبی و مواد بیولوژیکی مربوطه
- خون و فرآورده های خونی
- مواد زاید پاتولوژیک
- مواد تیز آلوده
- لاشه حیوانات ،اعضاء بدن و ملافه های آلوده
- مواد زاید حاصل از جراحی و کالبد شکافی
- زایدات آزمایشگاهی آلوده.
- زایدات واحد دیالیز
- مواد تیز استفاده نشده