آبکاری پلاستیک: روش‌ها، کاربردها و تاثیرات آن

مقدمه

آبکاری پلاستیک یک فرایند پوشش‌دهی است که در آن لایه‌ای از مواد مختلف بر روی سطح پلاستیک تشکیل می‌شود. این لایه معمولاً شامل فلزات مانند نیکل، کروم، مس و طلا است. آبکاری پلاستیک به عنوان یک روش زیباسازی، حفاظتی و افزایش دوام برای قطعات پلاستیکی استفاده می‌شود. در این مقاله، به بررسی روش‌ها، کاربردها و تاثیرات آبکاری پلاستیک خواهیم پرداخت.

روش‌های آبکاری پلاستیک

1. آبکاری الکترولیتی

در آبکاری الکترولیتی، پلاستیک به عنوان کاتد در محلول الکترولیتی قرار می‌گیرد و جریان الکتریکی از طریق آن عبور می‌کند. در این فرایند، فلزات مورد نظر به صورت یون‌ها در محلول حل می‌شوند و به سطح پلاستیک جذب می‌شوند. این روش از آبکاری الکترولیتی بر روی فلزات استفاده می‌کند و برای پوشش دهی قطعات پلاستیکی با لایه‌های فلزی استفاده می‌شود.

2. آبکاری شیمیایی

در آبکاری شیمیایی، پلاستیک در محلول شیمیایی غوطه ور می‌شود تا لایه‌ای از مواد شیمیایی بر روی سطح پلاستیک تشکیل شود. این مواد شیمیایی معمولاً شامل مواد رنگی، رزین‌ها و پلیمرها است. آبکاری شیمیایی به عنوان یک روش ساده و اقتصادی برای تغییر رنگ، افزایش دوام و بهبود ویژگی‌های سطح پلاستیک استفاده می‌شود.

3. آبکاری پلیمری

در آبکاری پلیمری، لایه‌ای از پلیمرها بر روی سطح پلاستیک ایجاد می‌شود. این لایه معمولاً به عنوان یک محافظ سطح عمل می‌کند و بهبود ویژگی‌های مکانیکی و مقاومت در برابر آب، حرارت و مواد شیمیایی را فراهم می‌کند. آبکاری پلیمری به عنوان یک روش موثر برای افزایش دوام و کیفیت پلاستیک استفاده می‌شود.

کاربردهای آبکاری پلاستیک

1. صنعت خودروسازی

یکی از کاربردهای اصلی آبکاری پلاستیک در صنعت خودروسازی است. با آبکاری پلاستیک، قطعات پلاستیکی در داخل و خارج خودرو با لایه‌هایی از فلزات گرانبها مانند نیکل و کروم پوشش داده می‌شوند. این پوشش‌ها علاوه بر زیبایی، مقاومت بیشتری در برابر خراشیدگی و زنگ زدگی فراهم می‌کنند.

2. صنعت الکترونیک

در صنعت الکترونیک، آبکاری پلاستیک برای پوشش دهی قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود. این فرایند به عنوان یک روش موثر برای افزایش دوام، مقاومت الکتریکی و حفاظت در برابر عوامل خارجی مانند رطوبت و گرد و غبار استفاده می‌شود.

3. صنعت مصنوعات

در صنعت مصنوعات، آبکاری پلاستیک برای تولید لوازم آرایشی، جواهرات و لوازم خانگی استفاده می‌شود. با آبکاری پلاستیک، این محصولات به طراحی شکیل‌تر و زیباتری دست می‌یابند و باعث افزایش جذابیت و ارزش افزوده آنها می‌شود.

تاثیرات آبکاری پلاستیک

آبکاری پلاستیک می‌تواند تاثیرات متعددی در محیط زیست و انسان‌ها داشته باشد. در فرایند آبکاری پلاستیک، مواد شیمیایی مختلف استفاده می‌شوند که ممکن است به محیط زیست آسیب برسانند. همچنین، در صورت عدم استفاده صحیح از مواد، ممکن است بخارات و دودهای سمی تولید شده در فرآیند آبکاری به صورت مستقیم به انسان‌ها آسیب برسانند.

به علاوه، با توجه به میزان استفاده از فلزات گرانبها در آبکاری پلاستیک، می‌تواند تاثیرات مستقیمی بر روی معدن‌کاری و آلودگی محیط زیست داشته باشد. استفاده بهینه از منابع و بازیافت مواد مورد استفاده در آبکاری پلاستیک، می‌تواند به کاهش تاثیرات زیست محیطی این فرآیند کمک کند.

آبکاری پلاستیک چیست؟

آبکاری پلاستیکی به فرآیند گفته می‌شود که اجسام پلاستیکی طی انجام این مراحل با استفاده از جنس فلز یا غیر فلز لایه‌هایی را روی آن تشکیل می دهد .

مهمترین هدف ایجاد این پوشش برای دستیابی پیدا کردن کاربرد مناسب در صنعت و تولید وسایل تزئیناتی با سطوحی زیباتر و به صرفه تر در هزینه ها انجام می شود .

تمامی این فرایند ها به عنوان صنعتی نو و مدرن شناخته شده اند .

از مهم‌ترین دلایلی که از پلاستیک در صنعت های مختلف استفاده می شود به خاطر زیبا سازی و به صرفه بودن و راحتی استفاده از آنها بوده است.

مثلاً ما می توانیم پلاستیک را به راحتی به شکل دلخواه خود در بیاوریم و نسبت به دیگر فلزات قالب گیری انجام دهیم.

مراحل آبکاری پلاستیک کدام اند؟

صنعت های مختلف نیازهای متفاوتی هم در سراسر کشور دارند پس از روش های متفاوتی برای آبکاری استفاده می کنند.

از رایج‌ترین روش های آبکاری به آبکاری الکتریکی تبدیلی و شیمیایی اشاره میکنیم.

به صورت کلی آبکاری پلاستیکی دارای دو مرحله اصلی است :

• رسانا کردن پلاستیک
• آبکاری

چگونگی رسانا کردن پلاستیک ها و آبکاری

• برای شروع به آبکاری پلاستیک ابتدا باید پلاستیک را رسانا کنیم
• و برای رسانا کردن پلاستیک مراحلی

که در زیر شرح داده شده است را انجام دهیم:

مرحله چربی گیری

• در این مرحله پلیمرها به هنگام بیرون آمدن از قالبی که الکتریسیته ساکن دارد می باشد.
• و اگر قرار گیری در محیط‌های با الودگی‌هایی همراه شود آلودگی موجود را جذب می‌کند پ
• س پلاستیک در مرحله چربی گیری به آبکاری نیاز دارد.

مرحله ی اسید شویی

• این مرحله را پیش زبر سازی می گویند .
• هدف این مرحله از بین بردن خاصیت قلیایی پلاستیک بوده
• و ایجاد حالتی برای انجام زبر سازی اولیه است.

مرحله‌ ی زبر سازی یا Etching

• در این مرحله چسبندگی فلز نسبت به پلیمر را افزایش می دهد
• که به دو روش مکانیکی و شیمیایی در صنایع مختلف انجام می شود
• از روش‌های رایجی که در این روش استفاده می‌شود پرتاب کردن شن یا بمباران شن است
• به صورت کلی روش شیمیایی نتیجه بهتری حاصل می کند

کروم گیری

هدف اصلی این مرحله به خاطر صرفه جویی در مصرف اسید کرومیک است.

در این صورت می توان گفت که همه محلولهایی که از قسمت زبر سازی جا مانده از ظرف خارج شده و دوباره به کار گرفته می شود.

هرچه محلول رقیق تر باشد کمتر هدر می رود.

شست و شو

این مرحله عمر محلول را زیاد میکند

خنثی سازی

آثاری که از محلول اسید کرومیک به جا مانده از بین می رود.

در اینجا برای از بین بردن این اسید از ۱۸۰ سی سی اسید کلریدریک خالص استفاده می‌شود

و همچنین هواکش ها را در این مرحله روشن میکند

تا بخار هایی که تولید می‌شود به خارج از محیط انتقال داده شود.

اسید گیری

تمامی قطعات در این مرحله در زمانی برای اسید کلریک گیری قرار می‌گیرد.

حساس سازی

جزء مهم ترین مراحل این فرآیند آبکاری است که در این مرحله ذره های ریز پالادیوم روی آن قرار گرفته و محلولی از ترکیب کلرید قلع و کلرید پالادیوم روی آن قطعه می ریزند

و بعد از گذشت مدت زمانی نمک های قلع حذف شده فلز پالادیوم بر روی قطعه دیده می شود

شست وشو

شستشوی قطعات را در مراحل متفاوت داریم.

شتاب دهی

نمک قلع که وجود دارد به صورت کامل حذف می شود .هنگامی که قلع کاملا حل شود تنها چیز باقی مانده پالادیوم است

شست و شوی نهایی

این شست و شو به کارآمدی شستشوی قبلی نیست ولی برای مقابله با واکنش هیدرولیزی لازم است.

از مزایای آبکاری قطعات پلاستیکی می‌توان به افزایش زیبایی و مقاومت محصول اشاره کرد.