توربین پلتون (Pelton wheel) یا همان چرخ پلتون توسط شخصی به نام پلتون ( Lester Allan Pelton) در سال 1980 میلادی اختراع شده است.
این توربین یکی از انواع توربین های ضربه ای می باشد که معمولا با وارد شدن ضربه توسط آبی که از ارتفاع به پره های توربین برخورد می کند ، چرخش صورت می گیرد.
توربین پلتون در آمریکا اختراع گردیده و از نظر کار جزء توربین های بدون عکس العمل یا ضربه ای قرار دارد.
این توربین تشکیل شده از یک چرخ متحرک که در روی محیط خارجی آن به فواصل معینی، تعدادی پره به شکل قاشقک یا شیپوره نصب شده است.
سیال یا آب به قاشقک های توربین برخورد می کند و باعث انتقال انرژی پتانسیل آب، که در موقع خروج از نازل به صورت انرژی جنبشی درآمده است می شود.
و این انرژی توسط چرخ توربین به انرژی مکانیکی چرخ پلتون در می آید و در محور توربین قابل انتقال است.
فواره آبی که به پره ها برخورد می کند از مسیر خود منحرف می شود و به دو قسمت مساوی تقسیم می گردد
و هر قسمت از فواره مسیری مماس بر جداره پره ها را طی می کند و در این وضعیت است که انرژی جنبشی به چرخ داده می شود.
در توربین پلتون در حوالی تمامی بارها راندمان هیدرولیکی بین 90 تا 93 درصد تغییر می کند، ضریب سرعت بین 96 تا 98 درصد است.. سرعت مخصوص توربین پلتن بین 2 تا 16 دور در دقیقه است.
مطلب با اهمیت دیگر این است که در ارتفاعات زیاد، خوردگی پره های چرخ ها که سرعت مخصوص زیادی دارند به علت سرعت زیاد فواره ها بیشتر می شود.
بنابراین اگر توربین پلتون با سرعت مخصوص زیاد برای ارتفاعات زیاد به کار می رود باید در جنس و شکل پره ها و طراحی آن دقت زیاد به عمل آید. توربین پلتون مربوط به ارتفاعات حدود 500 تا 600 متری است.
قطعات اصلی توربین پلتنون1- لوله های ورودی ـ انژکتورها ـ اتصالات محل آب برای تنظیم فواره. 2- چرخ برای بهره برداری از انرژی جنبشی آبی که از انژکتور خارج می شود. 3- محفظه توربین برای و سوزن انژکتور . 4- گاورنر (دستگاه فرمان) برای تنظیم توربین در سرعت معین در توربین پلتون از دو مکانیزم مختلف برای افت توان و دور استفاده می شود یکی سوزن انژکتور و دیگری وسیله ای است که مسیر فواره آب را تغییر می دهد و باعث کاهش قطر فواره می گردد. مانند jet deflector |
توربین پلتون (Pelton wheel) نوعی توربین آبی است که
- در سال ۱۸۷۰ توسط Lester Allan Pelton ابداع شد.
- از نوع ضربهای است.
- طبق قانون دوم نیوتن برای تولید انرژی از یک جت سیال استفاده میکند
- چرخ پلتون . توربین فرانسیس (Francis) توسط James B. Francis اختراع شد.
- این توربین یک توربین عکسالعملی با جریان داخلشونده (Inward Flow ) است
- که از مفاهیم جریان محوری (Axial) و گردشی (Radial) بهره میبرد.
- این توربین پرکاربردترین توربین است. این توربین از نوع عکسالعملی بوده
- و به همین دلیل در یک سوی آن آب پرفشار و در سوی دیگر آب خروجی کم فشار وجود دارد.
- توربین کاپلان (به انگلیسی: Kaplan turbine ) در سال ۱۹۱۳ توسط ویکتور کاپلان چرخ پلتون اتریشی ابداع شد.
- این توربین یک توربین عکسالعملی با جریان داخل شونده (Inward Flow) است
- که از مفاهیم جریان محوری (Axial) و گردشی (Radial) بهره میبرد.
- ورودی تیوبی پیچشی است که به دور دریچههای هدایت کننده (Wicket Gates) میچرخد.
- آب توسط دریچههای هدایت کننده به صورت مماسی به رانر خورده و توسط تیغههای ملخی رانر حالت مارپیچی به خود میگیرد که در نهایت باعث چرخش رانر میشود.