طبقه بندي و جدا سازي زباله هاي بيمارستاني به دلايل زير الزامي است:
- از بعد بهداشتي و زيست محيطي:
- براي تأمين سلامت شاغلين
- بيماران
- همراهان
- ملاقات كنندگان
- عدم تداخل مواد
- كنترل بهينه جمع آوري
- دفع
- تصفيه
از بعد اقتصادي و تكنيكي
- در آمدهاي حاصل از فروش موادي كه مي توانند باز يافت شوند
- صرفه جويي در حمل ونقل
- مواد ضد عفوني كننده
- انضباط شغلي
- سهولت بارگيري
مواد زايد معمولي
به زباله های خانگی شباهت داشته و مربوط به قسمت اداری بیمارستان بوده از نظر حمل و نقل دچار مشکل نشده و خطرناک نیستند.
مواد زايد پاتولوژيك
در عمل نمونه برداری و کالبدشکافی زائدات قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود
که به آنها مواد زائد پاتولوژیک گفته می شود
در اين زايدات عامل بیماری زای بسیار زیادی وجود دارد.
مواد زايد راديو اكتيو
شامل :
- زايدات جامد
- مايع
- گازي آلوده به مواد راديو اكتيو
كاربرد مواد راديو اكتيو :
- عكسبرداريها
- پرتودرمانيها
مواد زايد شيميايي
اشکال متفاوت از مواد زائد شیمیایی گفته می شود که در مکان هایی مثل آزمایشگاه ها و در فعالیت هایی مثل نظافت و ضدعفونی یافت می شود .
این زائده خطرناک بوده و دارای ویژگی های زیر است :
- سمي بودن
- خورندگي
- قابل اشتعال بودن
- واكنش دهندگي
- سرطانزايي
- مواد شيميايي غير خطرناك مثل:
- قندها
- آمينو اسيدها
- بعضي از نمكهاي معدني و آلي
مواد زايد عفوني
وزارت اطلاعات گفته می شوند که می توانند بیماری های عفونی را به دیگری منتقل کند حداقل و حداکثر سه تا ۹۰ درصد زائدات بیمارستانی جزو مواد زائد عفونی است.
مواد زايد عفوني شامل مواد زیر است :
- زايد آزمايشگاهي
- محيطهاي كشت
- مواد زايد بخشهاي جراحي و كالبد شكافي
- بخشهاي ايزوله كه بيماران عفوني در آن بستري است.
- مواد زايدي كه از بخشهاي همودياليز بيماران بدست مياد از جمله فيلترها ولوله ها، حوله هاي يكبار مصرف ، روپوش ها ، پيش بندها و دستكش ها و…
طبقه بندي مواد زايد عفوني
بیماران این بخش را از بخش های دیگر جدا کردند زیرا دارای بیماری عفونی قابل انتقال هستند.
مراقبت های لازم برای بیماران بستری در قسمت‌های ویروسی ایدز و هپاتیت B در دفع زباله های خونین و مایعات بدن این بیماران ضروری است.
مواد زايد محيطهاي كشت و ديگر عوامل عفوني
مکان هایی که این مواد را تولید می کنند عبارتند از:
- آزمايشگاههاي تشخيص طبي
- ،آزمايشگاههاي پاتولوژي
- ميكروب شناسي
- تحقيقاتي
این آزمایشگاه ها کشت هایی از نمونه های اخذ شده بیماران را تهیه میکنند . قسمت دیگری از این مواد زائد عفونی نمونه های نگهداری شده برای تحقیق و زایدات فرآورده‌های معین دارویی است.
فرآورده هاي خوني
تولید توسط :
- بانكهاي خون
- آزمايشگاههاي تشخيص طبي
- مراكز دياليز
- شركتهاي دارويي
عوامل بیماری زا در این گروه از مواد زیاد بوده و به صورت بالقوه عفونی هستند و علاوه بر ویروس ایدز و هپاتیت سایر بیماری هایی مثل مالاریا سرخجه مادرزادی و …. راهم منتقل می کند.
- مواد زايد ناشي از اعمال جراحي و كالبد شكافي
- به موادی گفته می‌شود که در جریان عمل جراحی و کالبد شکافی به همراه عوامل بیماری زا به وجود می آید.
- به صورت کلی همه مواد زائدی که در تماس با خون هستند را به عنوان مواد زائد عفونی میشناسیم.
مواد زايد آلوده آزمايشگاهي
- شامل ظروف كشت و وسايلي كه براي تهيه محيط كشت و انتقال آنها بكار ميرود.پارچه هايي كه در تماس با محيط هاي كشت آلوده اند
- مواد زایدی ک حاوي كشتها و نمونه هاي آزمايشگاهي هستند الوده اند
- وسايل آلوده نوك تيز و برنده
- مثل سوزن ها و سرنگ ها ، شيشه هاي شكسته ، چاقوهاي جراحي و نظاير آنها
مواد زايد بخش دياليز
- موادی كه در اثر تماس با خون بيماران همو دياليز بوجود آمده
- و شامل وسايل و ابزار موادي بوده كه به علت مصرف در اين بخش ايجاد شده است.
مواد زايد آلوده بخش نگهداري حيوانات
- اين مواد شامل لاشه و قسمتهاي مختلف آلوده حيواناتي بوده
- ک برای انجام آزمايشهاي مختلف تحقيقاتي در معرض عوامل بيماري زا قرار گرفته اند
مواد زايد بيولوژيكي ودارويي
- شامل واكسنها و مواد زايدي كه در جريان توليد فرآورده هاي بيولوژيكي شركتهاي دارويي توليد مي شوند .
- دور ریخته شدن اين مواد به علت عدم استاندارد بودن يا گذشت تاريخ مصرف و خروج از رده به بازار
منبع اصلي مواد زايد بيولوژيكي عبارتند از :
بيمارستانها و مراكز تحقيقاتي ، بيولوژكي ، كلينيكها ، داروخانه ها و…
از جمله خصوصيات مهم مواد زايد بيولوژيكي :
- قدرت آلوده سازي
- عفونت زايي
- ايجاد مسموميت براي موجودات زنده
- مواد زايد غذايي وساير فرآورده هاي آلوده
- به مواد غذايي آلوده (پس مانده غذايي بيماران عفوني ) ، داروها و مواد بهداشتي آلوده وغير قابل مصرف میگویند.
طبقه بندي هاي مواد زايد عفوني
- مواد زايد آزمايشگاهي ميكروبيولوژي .
- مواد زايد پاتولوژيك .
- نمونه هاي خون و فرآوردهاي خوني .
- مواد تيز و برنده .
- مواد زايد بخشهاي ايزوله .
طبقه بندي مواد زايد عفوني كه توسط EPA به قرار زير است.
- مواد زايد بخشهاي ايزوله
- كشت هاي ميكروبي و مواد بيولوژيكي مربوطه
- خون و فرآورده هاي خوني
- مواد زايد پاتولوژيك
- مواد تيز آلوده
- لاشه حيوانات ،اعضاء بدن و ملافه هاي آلوده
- مواد زايد حاصل از جراحي و كالبد شكافي
- زايدات آزمايشگاهي آلوده.
- زايدات واحد دياليز
- مواد تيز استفاده نشده