رئولوژی یک کلمه یونانی به معنی جریان است(Rheology )که در آن به مطالعه عکس العمل یا تغییر فرم سیال در مقابل تنش های وارد بر آن پرداخته می شود.
طبقه بندی مواد از لحاظ رئولوژی
الف–مواد ویسکوز
- مواد ویسکوز موادی هستند که با اعمال تنش، تغییر شکل داده
- و با برداشتن تنش به حالت اولیه باز نمی گردند
- و در حقیقت کل انرژی وارده را تلف می کنند
- و به دو دسته نیوتنی و غیر نیوتنی تقسیم بندی می شوند.
1-سیال ویسکوز نیوتنی:
در این نوع سیالات تنش با سرعت تغییر شکل به صورت خطی متناسب است.
2-سیال ویسکوز غیر نیوتنی:
- در این نوع سیالات، ویسکوزیته به صورت تابعی از تغییر شکل برشی است و تنش با سرعت برشی به صورت خطی تغییر نمی کند.
- سیالاتی که در آ نها ویسکوزیته با افزایش سرعت برشی کاهش پیدا می کند سیالات شبه پلاستیک
- و سیالاتی که در آن ها ویسکوزیته با افزایش سرعت برشی افزایش می یابد را سیالات دیلاتنت می نامند.
- سیالات پلیمری اغلب از خود رفتاری شبه پلاستیک نشان می دهند.
ب-مواد الاستیک
- مواد صد درصد الاستیک موادی هستند که وقتی تحت تنش قرار می گیرند،
- تغییر شکل داده و با تنش، به حالت اولیه باز می گردند
- به عبارت ساده تر کل انرژی وارده را در خود ذخیره می کنند.
ج-مواد ویسکوالاستیک
- موادی هستند که رفتاری بین مواد صددرصد ویسکوز و صد در صد الاستیک دارند این مواد در حالت مذاب کل انرژی را تلف نمی کنند
- و در حالت جامد نیز کل انرژی را ذخیره می کنند. این خاصیت باعث ایجاد پدیده ای چون تورم دای (Die swelling) عملیات اکسترودر می شود
- البته این تورم مذاب در خروج از دای، دائمی و همیشگی نیست
- بلکه با گذشت زمان سیال به حالت قبلی خود باز می گردد
- به این دلیل خواص مواد ویسکوالاستیک به زمان و تاریخچه تغییر شکل مواد بستگی دارد
- مواد ویسکو الاستیک می توانند دارای رفتار تیکسوتروپیک یا رئوپکتیک باشند
- در سیالات تیکسوتروپیک ویسکوزیته ظاهری سیال با گذشت زمان کاهش می یابد
- در حالی که در سیالات رئوپکتیک ویسکوزیته ظاهری با گذشت زمان افزایش می یابد
- سیالات پلیمری اغلب سیالاتی تیکسوتروپیک هستند
- این رفتار را می توان این گونه توجیه کرد که با گذشت زمان، زنجیرهای پلیمری آرام آرام خزش کرده
- و خود را از داخل گره خوردگ های موجود رها می کنند
- و بدین ترتیب مقاومت در برابر تغییر شکل آ نها کم می شود
منبع:
