دیافراگم ولو دستی

 

 

انواع دیافراگم ولو دستی (Diaphragm Valves Types)

دیافراگم ولو دستی نوع زینی (Weir Type Diaphragm Valve)

شیرهای دیافراگمی اصولاً برای تنظیم جریان سیال استفاده می­‌شوند. نوع زینی دیافراگم ولو دستی (Weir Type Diaphragm Valve) برای تنظیم دبی مناسب‌تر است اما دارای یکسری محدودیت ها می­‌باشد. این نوع از شیر برای جریان های ضعیف و کم فشار مناسب است و از یک کمپرسور دوجزئی استفاده می­‌کند.

در این نوع از شیرها برای جلوگیری از کشیدگی و ایجاد فشار زیاد بر دیافراگم، در قسمت پایین نشیمنگاه شیر یک برآمدگی یا انحنای زینی شکل ایجاد شده تا هنگام بسته شدن شیر، دیافراگم به مقدار کمتری کشیده شود. در این نوع شیر، عمر دیافراگم بالاتر است اما باید توجه داشت که این کاهش ناگهانی سطح مقطع شیر باعث افت فشار بالا در جریانات پر فشار می‌­شود. همچنین در صورت عبور سیالات دوغابی از این نوع شیر امکان لخته شدن سیال در مسیر شیر وجود خواهد داشت.

دیافراگم ولو دستی صاف (Straight Type Diaphragm Valve)

در این نوع از شیرها هیچگونه انحنا در نشیمنگاه شیر وجود ندارد و ساختار نشیمنگاه کاملاً صاف است. با توجه به این ساختار، هنگام بسته شدن شیر لازم است تا دیافراگم مقدار زیادی کشیده شده و فشار زیادی را متحمل شود. با این وجود در مواردی که دبی و فشار سیال بالا باشد لازم است تا از این نوع دیافراگم ولو دستی استفاده شود تا مسیر جریان سیال کاملاً باز باشد. همچنین استفاده از دیافراگم ولو دستی صاف سبب می­شود تا جریان های دوغابی رسوب نکنند. همچنین در مواردی که لازم است شیر مورد شستشو قرار گرفته و درون آن تمیز شود، استفاده از شیرهای دیافراگمی صاف توصیه می‌­گردد.

مزایا و معایب دیافراگم ولو دستی

مزایا

  • قابلیت استفاده برای تمام سیالات سمی و دوغابی
  • امکان نصب به صورت افقی و عمودی در خط لوله
  • عدم احتیاج به آب بندی و میزان نشتی نزدیک به صفر
  • تعمیرات راحت و امکان تعویض دیافراگم در صورت خرابی
  • اغتشاشات و تلاطم کمتر در مسیر جریان

معایب

  • عدم امکان استفاده در شرایط دما و فشار زیاد به علت احتمال خرابی دیافراگم
  • ایجاد افت فشار در مسیر جریان برای دیافراگم ولو دستی از نوع زینی (Weir Type Diaphragm Valve)

 

 

 

جمع بندی

  • شیرهای دیافراگمی دستی از جمله شیرهای پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی، نفت و پتروشیمی هستند. این شیرها به علت داشتن آب بندی خیلی قوی و عدم وجود هرگونه نشتی در آن ها، برای عبور سیالات سمی و خطرناک بسیار مناسب هستند.
  • ساختار و جنس دیافراگم این شیرها بسیار متنوع است. برای انتخاب نوع مناسبی از دیافراگم ولو دستی متناسب با نوع سیال و دما و فشار کاری باید یکسری نکات را مد نظر قرار داد.
  • از جمله برندهای معروف در زمینه­‌ی تولید و فروش شیرهای دیافراگمی می‌­توان به شرکت GENEBRE در اسپانیا، شرکت انگلیسی Saunders، شرکت آلمانی ASV، شرکت آمریکایی MESON و شرکت ژاپنی Azbil اشاره کرد.
  • برای انتخاب یک دیافراگم ولو دستی مناسب باید توجه داشت که در صورت پرفشار یا دوغابی بودن جریان استفاده از شیرهای دیافراگمی نوع صاف بهتر است که دارای افت فشار کمتر هستند
  • و از لخته شدن و رسوب جریان جلوگیری می­‌کنند. چنانچه جریان کم فشار باشد و تنظیم دبی جریان مسأله­‌ی مهمی باشد استفاده از دیافراگم ولو دستی نوع زینی توصیه می­‌گردد.
  • همچنین جنس دیافراگم باید با توجه به شرایط دما و فشار و همچنین میزان دفعات باز و بسته کردن شیر، انتخاب گردد.

 

دیافراگم ولو دستی یک شیر با حرکت خطی است که برای قطع و وصل و تنظیم جریان از آن استفاده می­شود. نام دیافراگمی برای این شیر به انعطاف پذیری دیسک آن اشاره دارد. دیسک این شیر روی نشیمنگاه واقع بر بالای بدنه‌­ی شیر جای گرفته است.

شما می‌توانید اجزای شیر (Valve) را در مقاله لینک شده بخوانید.

میزان نشتی شیرهای دیافراگمی به علت ساختاری که دارند، تقریباً صفر است. به همین علت برای انتقال سیالات خورنده و سمی، سیالات حاوی ذرات جامد، سیالات رادیواکتیوی و کلیه­‌ی سیالاتی که می­‌توانند موجب آلودگی شوند استفاده می­‌شوند. تجهیزات داخلی دیافراگم ولو دستی در معرض سیال درون لوله قرار نمی­‌گیرد و سیالات ویسکوز و چسبنده نمی­‌توانند داخل بانت (Bonnet) شیر نفوذ کنند. سیالاتی که باعث انسداد، خوردگی و چسبیدن قطعات دیگر شیرها می­‌شوند، می­‌توانند به راحتی و بدون هیچ مشکل و نشتی از دیافراگم ولو دستی عبور کنند.

در شیرهای دیافراگمی استم (Stem) حرکت چرخشی ندارد و این شیرها دارای انواع استم پنهان و استم آشکار هستند. شیرهای استم آشکار و استم پنهان تقریباً مشابه هم هستند با این تفاوت که در شیرهای استم آشکار یک استم بلندتر از داخل اهرم شیر بالا می­‌آید و آشکار می­‌شود.

بسیاری از شیرهای دیافراگمی در سرویس های خلأ استفاده می­‌شوند. به این منظور باید از شیرهای با بانت (Bonnet) سایز 4 اینچ و بزرگتر استفاده کرد. بانت شیرهای دیافراگمی در حالت استم پنهان توسط یک بوش آب بندی، و در حالت استم آشکار توسط یک بوش آب بندی به همراه یک O-ring پوشش داده می­‌شود.

از آن جایی که شیرهای دیافراگمی معمولاً برای مواد خطرناک و سمی استفاده می­‌شوند، زمان خراب شدن اتفاقی دیافراگم ولو دستی باید توجه داشت که مواد خطرناک به داخل محیط نفوذ نکنند. اگر مواد عبوری از دیافراگم ولو دستی خیلی خطرناک باشد باید شرایطی فراهم شود تا از طریق سیستم های کنترلی بتوان از راه دور شیر را تنظیم و باز و بسته کرد.

شیر دیافراگم ولو دستی GF جورج فیشر

 

 

شیر دیافراگم ولو دستی GF جورج فیشر

 

 

نحوه عملکرد دیافراگم ولو دستی

دیسک ارتجاعی منعطف در دیافراگم ولو دستی به یک عضو فشاری یا اصطلاحاً کمپرسور متصل شده است. کمپرسور با استم (Stem) شیر بالا و پایین می­‌رود و دیافراگم نیز به صورت هم جهت با آن ها حرکت می‌­کند. با پایین آمدن کمپرسور، دیافراگم به قسمت زیرین محفظه‌­ی شیر فشرده شده و مسیر جریان سیال را مسدود می‌کند.

طراحی دیافراگم ولو دستی به گونه‌­ای است که هنگام باز شدن شیر به جای آن­که کمپرسور، دیافراگم را کاملاً از کف نشیمنگاه جدا کند، استم را به آرامی درون کمپرسور بالا برده و توسط استم که به قسمت مرکزی دیافراگم متصل است، دیافراگم را از جای خود بلند می­کند تا جریان به تدریج برقرار شود و بتوان دبی سیال را تنظیم کرد.

شیرهای دیافراگمی با یک چرخش 90˚ در اهرم آن­ها، از حالت کاملاً باز به حالت کاملاً بسته تغییر می­‌کنند. عملگر (اکچویتور) شیرهای دیافراگمی بسته به اندازه و کاربرد می‌­تواند از نوع دستی، الکتریکی، هیدرولیک و پنوماتیک باشد.

جنس دیافراگم

دیافراگم ها می‌­توانند از مواد مختلفی تولید شوند و عمر یک دیافراگم وابسته به دما، فشار و فرکانس کاری شیر می‌­باشد. برخی از دیافراگم ها که از مواد الاستومری (Elastomeric Materials) ساخته می­‌شوند، می­‌توانند مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی با دماهای بالا داشته باشند.

با این حال اگر این دیافراگم در دماهای بالا کار کنند، هنگامی که فشار جریان هم بالا رود ممکن است تخریب شوند. در نتیجه هنگامی که قرار است این شیرها در دماهای بالا استفاده شوند باید حتماً با شرکت سازنده­‌ی شیر مشورت شود.

همه­‌ی مواد الاستومری زیر دمای 65˚C (150˚F) عملکرد مناسبی دارند و برخی از آن­ها در دماهای بالاتر به خوبی عمل کرده و برخی دیگر ممکن است تخریب شوند. برای مثال ماده­‌ی ویتون (Viton) مقاومت شیمیایی بالایی دارد و در دماهای بالا هم پایدار است. اما اگر به عنوان دیافراگم در شیر قرار بگیرد ممکن است در دماهای خیلی بالا مقاومت کششی آن کم شود و دچار گسیختگی شود. به همین علت باید از آن در دمای مناسب استفاده کرد تا به شرایط بحرانی نرسد.

شیر دیافراگم ولو دستی GF جورج فیشر

شیر دیافراگم ولو دستی GF جورج فیشر

 

شیر دیافراگم ولو دستی GF جورج فیشر

 

جدول استانداردها

BS EN 13397 , BS:5156 ,MSS-SP-88استاندارد
10-300 mmقطر شیر
EN 1092-1 PN10 Up to 14 barفشار کاری
BS EN 1092 از -20˚C تا +175˚Cدمای کاری
BS EN 1092 , EN 558,Series 7 (BS 5156) , ANSI 150 ,
JIS B 2212 , ASME/ANSI B16.1 Class 125 ,
EN 1092-1 PN10/16
اتصال
BS EN 12266-1 , BS:6755-1, BS EN 1092استاندارد بازرسی
ASTM A 126 CLASS B
ASTM A536 Grade 65-45-12
EN10213 GP240GH+N (1.0619+N)
ASTM A 351 CF8M
ASTM A 351 CF3M
EN1982 CuSn5Zn5Pb5-C (CC491K)
ASTM B62
بدنه شیر
PTFE/EPDM D93/20
Natural Rubber D10
EPDM Rubber D20
PTFE/Butyl Rubber D93/30
دیافراگم
ASTM A 276 TYPE 410استم
ASTM A 216 CLASS Bکمپرسور
IEC 60534-4:2006 , JIS B2005-4:2008آب بندی